“A desvértebra anosa un mundo en descomposición, o noso. Aínda que a temática da identidade que smorece non é nova, si o son a materialidade impactante coa que se presenta a putrefacción e a distancia propia de quen observa desde a asepsia da ciencia”. Así escribe Inma Otero Varela na súa crítica a A desvértebra, de Ana Romaní, título publicado por Chan da Pólvora. “A osteoporose”, engade Inma Otero no seu comentario publicado esta semana (día seis de febrero de 2021) no Sermos Galiza, non é só unha metáfora. Tampouco a natureza, outra constante na autora, é o refuxio idealizado do indómito e da liberdade. Agora cómpre reparar no rillar miúdo da couza, no murmurio dos liques e dos fungos, nas colonias de bechiños (…). Rincha a madeira que podrece, igual que a carne. Québranse os ósos. É o momento da entomoloxía forense mentres aínda cheira a humidade. As vexigas infectadas supuran en case todas as páxinas e xa só hai vida na fermentación e na terra mollada, no subsolo”.
Para a crítica, poderíase pensar que “esta desaparición tanxible” abrigue a só contorna pero non é en realidade a cultura galega a única “res morta que colga do gancho. O desxeo é un proxecto global, este si, que conta con instrucions oficiais (…) para institucionalizar a depredación”.
Poderiamos pensar, engade, “que estamos ante a nada que preludia o cadáver. Pero áinda trema a vida nos substartos, no humus, coa frecuencia da alta rabia. E é cativador meter a man na terra, aínda que sexa con chagas”. Porque no libro de Ana Romaní –conclúe Inma Otero– “ademais de bio tamén hai política”.
