«Eu non coñecín a Fran. Non fun amigo del. E penso que nin sequera temos demasiadas cousas en común», confesa Pablo Fidalgo no encabezamento do artigo que este martes día catro de xaneiro lle dedicou Belén López nas páxinas de cultura do Diario de Pontevedra. Nel sublíñase que Fidalgo (Vigo, 1984) acaba de publicar Je vous salue, Fran Cortegoso, por encargo da editorial Chan da Pólvora, en homenaxe ao autor de Bora falecido aos 31 anos (1985- 2016), autor dos poemarios Memorial e danza e Suicidas.
«É un pouco difícil para min falar deste libro porque é o resultado dun convite directo de Antón Lopo. Quixo que presentase algo sobre Fran Cortegoso no festival que dirixe en Santiago, Alguén que respira!. Así que, en verdade, este texto naceu para ser presentado alí, en Compostela, no Teatro Principal, un día concreto. E nada máis». Ese día concreto foi o 21 de setembro de 2020.
Pero o poeta, xornalista e editor de Chan da Pólvora, proxecto ao que Fran Cortegoso estivo moi vinculado, coñecía unha performance de Fildalgo sobre o poeta e monxe portugués Daniel Faria, falecido con 28 anos, e viu nel a persoa adecuada para escribir sobre o de Bora. «Neste caso non fixen un traballo de pesquisa sobre a súa vida, como fixen con Faria. Era moi difícil para min enfrontar ese tipo de investigación documental. Así que traballei a partir da obra. E sen facer de ningún modo unha lectura académica nin formal dela».
Non teñen demasiadas cousas en común, segundo Fidalgo, pero si existen algunhas. Por exemplo, a idade. O autor de Je vous salue, Fran Cortegoso naceu en 1984 e o portugués en 1985. «É certo. E quizais haxa algunha cousa máis. A necesidade de saír fóra de Galicia, por exemplo. Esa querencia polo sur de Francia, onde el traballou longo tempo», segue enumerando. «Pero, sabes que pasa, que non quero dar ningunha opinión pechada nin definitiva nin sobre Fran nin sobre este traballo porque todo foi construído a partir dunha sensación. Iso é probablemente o gran punto forte desta experiencia, e tamén o seu maior punto débil». A coincidencia xeracional e outras conexións permítenlle a Fidalgo establecer un diálogo directo con Cortegoso. «Quizais tamén é certo que as dúas escritas, a miña e a del, están atravesadas profundamente pola dor».
Outra conexión posible entre os dous autores está relacionada co uso da lingua. «Hai unha depuración total nos seus poemas, un camiño que o leva a espir a lingua de todo artificio. Aínda que a miña escrita é moi diferente á súa, a ese valor da palabra considerámolo os dous. A importancia de Fran Cortegoso na literatura galega, e máis concretamente na poesía, que peca tantas veces de barroca e excesiva, pasa por aí. Esa procura de Fran é bastante única».
Fidalgo confesa que lle encantou ter realizado este diálogo poético con Cortegoso a través do tempo e da distancia. «O que me pasou con Fran, que xa me pasara con Faria, foi que tiven todo o tempo a sensación de que foi un poeta que morreu moi novo porque non atopou un lugar no mundo. Así que se este texto é unha celebración éo nese sentido, no de poder darlle un lugar feito de palabras a ese rapaz que pasou por iso tan terrible que é ter que enfrontar a morte a esa idade, un lugar no que a súa vida pode seguir existindo».
O autor vigués insiste na importancia que ten Antón Lopo na saída desta peza poética. «Recoñezo que tivo que insistirme moito porque eu me resistía. Primeiro porque hai moita xente que coñeceu a Fran, xente que escribe e que era moi próxima a el. Así que eu non sei se era a persoa adecuada para aceptar este traballo. E despois porque non tiña ningún interese en publicar nada máis en galego». Así aparece recollido, de feito, na nota do autor que acompaña a publicación, onde se di que este traballo é «un réquiem e unha despedida definitiva dunha lingua e dun lugar».
Fidalgo recoñece unha certa decepción co sistema cultural galego. «Simplemente acumulei malas experiencias. Dediquei seis anos da miña vida a un festival en Santiago de Compostela, Escenas do Cambio, do que me botaron. Por outro lado, o Vigo no que eu me criei xa non existe e a cidade actual non me interesa para nada. Eu fago o meu traballo en Madrid, en Asturias, en Italia, en Portugal, en Francia… En xuño imos presentar unha peza a Viena. En Galicia hai moito tempo que non me chama ninguén para nada así que sinto que aquí está todo feito».
