Ese tépedo vento que pasa sobre o mundo permitiulle a Carlos Penela gañar por segunda vez o Premio Eusebio Lorenzo Baleirón, que no 2000 obtivera con Acaso inverno ao tempo que confirmou a súa traxectoria como unha das voces de maior recoñecemento entre os xurados galegos. Agora, en Ese tépedo vento que pasa sobre o mundo proponnos revisitar os lugares, feridas e liñas de fuga que caracterizaron a súa produción anterior, ofrecendo ao tempo un mapa interior da súa escrita actual. O poema condénsanse pero tamén se converte nunha paisaxe de maior peso narrativo, cunha linguaxe, marcada pola vontade do rigor e da honestidade, que lle permite sortear a devastación do tempo. O libro proponnos revisitar os lugares, feridas e liñas de fuga que caracterizaron a sea produción anterior, ofrecendo ao tempo un mapa interior da súa escrita actual. Ese tépedo vento que pasa sobre o mundo aparece publicado na colección ELBa [acrónimo de Eusebio Lorenzo Balearón], que comparte Chan da Pólvora Editora co Concello de Dodro. Unha proposta de descubrir a poesía cando se logra ir máis alá das fronteiras impostas pola linguaxe caduca do presente.
Froito da colaboración entre o Concello de Dodro e Chan da Pólvora Editora é a coleccción [Elba], na que se publican os libros gañadores do Premio Eusebio Lorenzo Baleirón, un dos máis prestixiosos da axenda de galardóns en Galicia. Despois de poñer nas librarías Se pedra na brétema de Ramón Blanco e O lugar que non hai de Estevo Creus, agora é Ese tépedo vento que pasa sobre o mundo de Carlos Penela, unha obra que percorre as feridas do continente e afonda na reflexión das contradicións das sociedades actuais.
Ese tépedo vento que pasa sobre o mundo permitiulle a Carlos Penela gañar por segunda vez o Premio Eusebio Lorenzo Baleirón, que no 2000 obtivera con Acaso inverno ao tempo que confirmou a súa traxectoira como unha das de maior recoñecemento entre os xurados galegos, incluíndo galardóns como o Caixanova, con Sombras rosas sombras; o Espiral Maior; con As linhagens do frio ou o González Garcés con Arte de fuga.
Porque a poesía, asegura Penela, comeza a agromar, precisamente, cando se logra ir máis alá das fronteiras impostas pola linguaxe caduca e ruín do presente.
Carlos Penela
Carlos Penela (Vigo, 1975) é licenciado en Filoloxía Portuguesa pola Universidade de Santiago de Compostela. Desde o ano 2004 reside en Viena, cidade na que se dedica a tarefas de tradución comercial e onde ampliou estudos de linguas alemá, dinamarquesa e italiana. Colaborou en diversas publicacións colectivas, entre outras Verbo na Ría – Homenaxe literaria a Xohán Xesús González (2015)– e Onda poética (2018), e con revistas literarias e culturais como Dorna ou Grial.
Xunto á escrita poética, o seu interese céntrase, fundamentalmente, na pesquisa e escrita en prosa sobre a literatura e a historia cultural de Europa Central, nomeadamente aquelas de expresión en lingua alemá.
“O espazo da contemplación é hoxe un territorio devastado”. O tépedo vento é, para Carlos Penela, o alento da vida, do amor, o da danza da vida e o amor, a súa celebración. É o vento que seguirá logo de nós, como testemuño de que a vida e a linguaxe, a pesar de tantas sombras hórridas, a pesar dos naufraxios, a pesar dos desertos –unha das imaxes centrais neste libro – han pervivir. E han pervivir tamén porque non temos outra alternativa que esa resistencia.
Pola súa concepción da linguaxe poética, entendida como algo nómade, “como unha experiencia orfa e á intemperie”, e pola súa propia biografía e viaxe persoal a través doutras linguas, “a noción de exilio é un dos centros da miña escrita”, engade, “e neste libro é un elemento moi importante. A única redención posible perante esa fenda que provoca a distancia e o alleamento procede da propia linguaxe poética, do seu rigor e honestidade.
E no libro está moi presente a noción de fronteiras, que el apreixa tamén desde a noción de fronteira na linguaxe e na poesía. Ao seu xuízo, “a fronteira significa o desafío perante ao que me sitúo á hora de escribir, coa vontade de traspasala, no sentido de que a verdadeira linguaxe poética comeza a agromar, a se revelar, cando se logra ir máis alá desas fronteiras impostas pola linguaxe caduca e ruín do presente. Esta noción, que ten moito de como Paul Celan concibía a linguaxe poética, permíteme tamén situarme, aquí e agora, nese outro lado ao cal chegaron tamén outras voces poéticas que me interesan e
estimulan”.
Nos seus poemas albíscase tamén un elemento contemplativo, ao que el se aproxima cun certo alento demorado, mesmo estoico. Este recurso “é unha sorte de fidelidade e honestidade coa linguaxe, como esa que pon en práctica un artesán anónimo que tenta honrar o seu oficio desde o afago e a dedicación”. O espazo da contemplación hoxe en día na nosa sociedade e no noso tempo interior, asegura, “ten moito de territorio devastado, pero debemos alzarnos sen medo, con bondade, desde esas ruínas, para contemplarmos de novo a vida e inmensidade do mundo – ese grande milagre – como se dunha epifanía esencial se tratase”.
A relación da poesía coa mística é, en palabras de Carlos Penela, “un dos pactos máis asombrosos da experiencia estética, aplicando o concepto de aura de Walter Benjamin dun xeito algo heterodoxo, tal vez. Así como no pensador alemán a aura era aquilo que facía única e irrepetible a obra de arte –algo perdido en boa medida por culpa da sociedade industrial contemporánea, de copia e reprodución mecánica– así a poesía auténtica sería aquilo que dotaría de aura á linguaxe, de certo misticismo, no sentido de vínculo directo con algo que transcende ás miserias do real, dunha vida repetida e alienada”.
